Romanha, Entre Duas Mars, Guiana
Una caminaira amatritz de patrimòni nos mandèt qualques fotòs de la glèisa Sant Vivian de Romanha (Romagne, 33). Aquesta polida glèisa romanica1, agrandida e fortificada al sègle 16, dependiá de l’abadiá benedictina vesina de la Sèlva-Major2.
Coma sovent, son las claus de volta de l’edifici, posterioras a sa fondacion, que son interessantas per l’eraldista amator.
D’efièch, lo bas-costat septentrional, ajustat al sègle 16, presenta una seguida de tres voltas a lièrnas e tercerons de que la mai orientala, pròche del còr, es ondrada d’un escut. Es tengut per dos personatges, acompanhat de la cròça e de la mitra, e pòrta un leon rampant. I remarcam tanben una inscripcion qu’es pas de bon legir, maladrechament enauçada de pintura roja, ont figura benlèu lo mot diacre…
La preséncia dels simbòls abadials nos convida a pensar que s’agís segurament de las armas d’un abat de la Sèlva-Major. A l’entorn del sègle 16, dos abats son coneguts per aver agut un leon dins loras armariás familialas.
Lo primièr, Felip de L’Espinassa (Philippe de Lespinasse), abat entre 1430 e 1433, sortiguèt d’una familha aristocratica d’Auvernha que portava « d’azur al leon d’argent ». Aqueste linhatge originari de la Margerida dins lo Cantal balhèt mantuns canonges de Briode o cavalièrs de Sant-Joan de Jerusalèm. Çaquelà, son abadiat es ben tròp ancian per correspondre a l’epòca de la construccion del bas-costat.
D’efièch, l’estile de la gravadura coma la forma de l’escut nos buta a raprochar puslèu aquestas armas d’un abat mai recent, Francés de Faiòla (François de Fayolle), al cap de l’abadiá entre 1576 e 1608 e de que lo linhatge portava « d’azur al leon d’argent armat, lengat e coronat de vermelh » ambe per tenents dos salvatges e coma devisa NON IBI SED UBIQUE.
Originària del Peiregòrd vesin, aquesta familha comptèt mantuns membres sonats Francés als sègles 16 e 17, mas nòstre abat es curiosament pas mencionat dins las genealogias establidas per Lespine3 o per Nicolas Vitton de Saint-Allais dins son « Nobiliaire universel de France« 4.
Aital, lo voltament d’aquesta travada del bas-costat seriá donc datable de son abadiat.
Un medalhon de la meteissa volta nos sembla tanben a remarcar, quitament se es pas forçadament armoriat. Presenta un polit parelh de cisèls que podriá èsser eraldic mas qu’avèm pas capitat d’explicar o d’identificar. La preséncia d’aplèches aital sus de claus de voltas es pro rara. D’unes i veson de signes utilizats per de corporacions de mestierals. Dins lo cas de cisèls, se podriá agir d’una corporacion de sastres, coma la de la vila vesina de Bordèu (a 30 qm al nòrd-oèst), qu’auriá pogut finançar aquesta partida del voltament.
Mas cossí explicar aquesta preséncia sus una volta portant dejà las armas d’un abat coma comanditari ? La question demòra entièra e esperam que d’elements novèls vendràn un jorn nos esclairar suls subjècte.
Un autre medalhon es ondrat d’una cauquilha de Sant-James que nos rampèla que Romanha e lo país de l’Entre-Duas-Mars representavan una etapa importanta suls camins de romavatge medievals.
Mercejam Gribouille per las fotòs d’aquesta glèisa.
Olivier Daillut-Calvignac
- veire https://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89glise_Saint-Vivien_de_Romagne
- Le patrimoine des Communes de la Gironde, Flohic éditions, 2001
- Notices généalogiques et documents sur les familles du Périgord, Dossier de Lespine n°XXI consultable sus https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b10034090p/f20.item.r=G%C3%A9n%C3%A9alogie%20Dossier%20de%20LEspine%20XXI
- N.Vitton de Saint-Allais, « Nobiliaire universel de France », tòme X, p.272 et seq. consultable sus https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k36871r/f277.item
