Ont e quora foguèt creada la crotz occitana?

Divèrses erudits an prepausat mantuna origina per la crotz occitana, dicha tanben « crotz de Tolosa ». S’es fach referéncia als Còptes, als Bisantins, als Visigòts, a Capadòcia, a la rota de la seda amb la crotz de Turfan…Tantas d’ipotèsis sens pròba. Se sap pas se una o una autra d’aquelas croses auriá influençat la creacion de la crotz occitana.

1 Crotz de Turfan (sègle VIII o IX)

Autre biais de far : mostrar çò ara plan conegut. Òm pòt afirmar que las primièiras croses atestadas se trobèron al mièg del sègle XII sus de denièrs del Marquesat de Provença, una iniciativa del jove Raimond V de Tolosa a son retorn de Tèrra Santa. I a agut mai d’una figura, primièr de croses grègas de las brancas cortas, puèi de denièrs d’una crotz longa. En parallèl, los comtes de Tolosa-marqueses de Provença an fach figurar de croses pauc o pro diferentas sus de sagèls. Aital, aquesta crotz es venguda l’emblèma de l’ostal de Tolosa e, vèrs la fin del sègle XII, foguèt tanben utilizada pels comtes de Forcauquier, puèi per d’autres encara en Provença. En responsa a la question del títol, se pòt dire que l’emblèma d’Occitània foguèt creat en çò nòstre, mai precizament en Provença dins lo ròdol de Pont de Sòrgas-Avinhon vèrs 1150.

2 Un denièr del marquesat de Provença a partir de 1150.

Progressivament s’es precizada la crotz classica tala qu’es decricha en eraldica. La figura mai anciana que coneissi se tròba sus una bulla datada de 1181, realizada a Melguelh (Mauguiòu), airal qu’èra jol poder dels comtes de Tolosa dempuèi qualques annadas. Aquesta bulla es  conservada als Archius de Montpelhièr, còta 55 H 11.

3 Sagèl sus una bula a Melguelh en 1181.

Ai balhat una cronologia pro precisa dins lo libre « Histoire de la croix occitane » paregut a la prima de 2021 cò de l’Institut d’Estudis Occitans de Tarn1. Aviái utilizat las publicacions de davancièrs qu’an efectuat un trabalh plan documentat, notadament :

  • Dieudonné (Adolphe), Manuel de numismatique française Monnaies féodales françaises, Auguste Picard, Paris, 1936.
  • Rolland (Henri), L’origine Provençale de la Croix de Toulouse in Provence historique, tome 1, fascicule 1, juillet-septembre 1950.
  • Jéquier (Léon) in Les origines des armoiries, IIe colloque international d’héraldique, Bressanone/Brixen, Éditions Le Léopard d’or, Paris, 1983.
  • Moesgaard (Jens Christian) in Bulletin de la Société française de numismatique, bulletins des mois d’octobre 1989, juin 1994, mai 1996, juin 2004.
  • Macé (Laurent), La majesté et la croix Les sceaux de la maison des comtes de Toulouse (XIIe -XIIIe siècle), Presses Universitaires du Midi, décembre 2018.
De comandar alprèp de IEO 81, 3 rue de la Torque 81120 RÉALMONT, ieo81@ieo-oc.org

Ai daissat de caire d’autras proposicions que se tròban un pauc pertot, i comprés dins d’obratges recents, que indican l’origina de la crotz occitana amb Emma de Provenca ( vèrs 977 – vèrs 1024-1030) o amb Raimond de Sant Geli / Raimond IV de Tolosa (vèrs 1042 – 1105). Aquestas afirmacion son jamai atestadas, menan a de contradiccions istoricas e son pas compatiblas amb lo trabalh d’unes istorians coma Michel Pastoureau.

A la debuta de 2022, ai publicat los elements màgers de la cronologia e una argumentacion pus complèta dins lo jornal electronic JORNALET jol títol « Punts en debat sus la crotz occitana »2. Cadun s’i pòt raportar. La tièra de cronicas es tanben consacrada a d’autras afirmacions que se pòdon contestar.

Dins l’avenidor, d’unas afirmacions del libre e de la tièra de cronicas pòdon èsser remesas en question per de descobèrtas novèlas.

Ramon Ginolhac

Agost de 2022

  1. Per comandar aqueste obratge IEO 81, 3 rue de la Torque 81120 RÉALMONT, ieo81@ieo-oc.org
  2. Seguida de tretze articles de descobrir sus https://opinion.jornalet.com/ramon-ginolhac/blog/4039/punts-en-debat-sus-la-crotz-occitana-1-dont-ven

Categorias

Articles similaires